Lasy

Las

Zadrzewienia na terenie Ogrodu mają różne pochodzenie – część drzewostanu była nasadzana, część powstała spontanicznie, z gatunków lekko nasiennych, pionierskich które pojawiły się w wyniku sukcesji wtórnej na wylesionym terenie poeksploatacyjnym. W drzewostanie Ogrodu dominuje klon zwyczajny i jawor oraz jesion wyniosły, pospolicie występuje również brzoza zwyczajna, lipa drobnolistna – gatunki rozsiewane przez wiatr (anemochory). Do zdecydowanie rzadszych należą wiązy, graby, w kilku miejscach można spotkać buki.

Gdyby cofnąć się w czasie do okresu przed rozwojem rolnictwa i eksploatacji wapienia oraz galmanu, na tym terenie zastalibyśmy prawdopodobnie las bukowy, podobny do lasu rezerwatu przyrody Segiet w niedalekiej Suchej Górze. W drzewostanie dominowałby buk zwyczajny, a w runie kwitły wiosną liczne geofity.

Wybrane fragmenty lasu w Ogrodzie są powoli przekształcane w zbiorowiska nawiązujące do grądów i buczyn. W tym celu dosadzane są buki, drzewostan jest przerzedzany, usuwane są drzewa obce dla tych typów lasów (np. modrzew), zwłaszcza gatunki obcego pochodzenia (np. robinia akacjowa, kasztanowiec). Część lasu w Ogrodzie jest pozostawiona swojemu losowi, aby wymiana gatunków nasadzonych niezgodnie z siedliskiem dokonała się sama. Poza zmianami w drzewostanie przebudowywany jest również skład gatunkowy runa – dosadzane są głównie geofity.

Geofity

Wczesną wiosną w lasach liściastych, zanim korony drzew pokryją się bujnymi, gęstymi koronami i zablokują dostęp światła do niższych partii lasu, w runie leśnym można zaobserwować prawdziwą feerię barw, kontrastującą z brązowym jeszcze poszyciem. To kwitną geofity, czyli rośliny, które spędzają zimę w postaci organów podziemnych – bulw, kłączy, cebul – a gdy tylko pojawią się sprzyjające warunki świetlne, rozpoczynają swój cykl wegetacyjny. Nierzadko proces ten zaczyna się, zanim jeszcze zdąży stopnieć śnieg – taki wczesny start jest możliwy właśnie dzięki zmagazynowanym w organach podziemnych substancjom odżywczym i zapewnia geofitom nieograniczony dostęp do światła, docierającego do samego dna lasu bez przeszkód w postaci liści w wyższych partiach.

Obserwować można takie gatunki jak przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis), zawilec gajowy (Anemonoides nemorosa), szczawik zajęczy (Oxalis acetosella), zawilec żółty (Anemone ranunculoides) czy pierwiosnek wyniosły (Primula elatior), jednak trzeba się spieszyć, gdyż cały ich cykl wegetacyjny – od wypuszczenia pierwszych zielonych pędów przez kwitnienie aż po wydanie owoców – kończy się wraz rozwojem liści na drzewach. Wtedy ich organy nadziemne obumierają, a pozostałą część sezonu geofity spędzą w formie utajonej, schowane w glebie, w oczekiwaniu na kolejne przedwiośnie.