Ptasi raj w ogrodzie, czyli nie tylko budki

Budki dla ptaków to najprostszy sposób zwiększenia ilości ptaków w naszym ogrodzie. Ale przecież ptaki potrzebują nie tylko miejsca na lęg. Muszą mieć miejsce odpoczynku, pożywienie, schronienie przed drapieżnikami... I oczywiście nie można zapominać o tym, że skrzynki lęgowe zwiększają liczebność tylko dziuplaków, a pozostaje jeszcze szereg gatunków wijących gniazda. Jak można im pomóc? Poprzez odpowiednie kształtowanie roślinności – dobór właściwych gatunków i odpowiednią ich pielęgnację.

Miejsce na gniazda zapewnią gatunki drzew i krzewów o gęstych koronach i sztywnych gałązkach, dość płasko rozrastających się, mile widziane są kolce lub ciernie. Świetnie sprawdza się np. głóg czy berberys. Gatunki roślin iglastych są szczególnie pożądane w przypadku ptaków wcześnie rozpoczynających lęg – igły zapewniają schronienie (nie dotyczy to oczywiście modrzewi). Również gatunki liściaste zimozielone świetnie się sprawdzą – np. bukszpan czy bluszcz pospolity. Szybki efekt mogą dać szybko rozwijające się pnącza (winobluszcz, powojnik pnący), krzewy (ałycza, porzeczka złota) czy drzewa (klony kuliste). Inne gatunki przydatne na schronienia to dzikie róże, leszczyny, ligustry (ale uwaga – nie przycinane kilka razy w roku!). Pamiętajmy też o ptakach gniazdujących przy ziemi – krzewinki otaczające grupę krzewów czy pozostawiony fragment wyższej trawy zaspokoją potrzeby tych gatunków.

Ważny jest także sposób sadzenia. Najlepsze schronienie uzyskamy sadząc w skupieniach – skupiny i nasadzenia rzędowe są idealne dla ptaków. Oczywiście okazały soliter wysokopiennego drzewa również stworzy siedlisko dla wielu gatunków, ale jeśli nie możesz sobie pozwolić na posadzenie dębu czy platanu w ogrodzie i nie chcesz czekać jakiś 20 lat, nasadzenia w grupach będą dobrym rozwiązaniem.

Rośliny można też odpowiednio kształtować. Bardziej czasochłonną formą jest formowanie okółków na krzewach – przycinanie przodującego pędu powoduje wzmożony wzrost pędów bocznych. Szybki efekt można uzyskać tworząc tzw. bukiety (miejsca dla gniazda pomiędzy związanymi pędami). Wszelkie cięcia prześwietlające korony należy przeprowadzać bardzo umiarkowanie i koniecznie poza sezonem lęgowym.

Pozostaje jeszcze kwestia pokarmu. Czeremcha, wiśnia ptasia, dziki bez czarny i morwa biała to gatunki zwabiające w okresie owocowania duże ilości ptaków (nawet bardzo duże, dlatego zaleca się wręcz sadzenie ich w pewnej odległości od ogrodów – rozwiązuje to problem objadania przez ptaki drzew owocowych w samych ogrodach). Bardzo przydatne są jarząby. Wraz z jemiołą zapewnią zimowy pokarm dla wielu skrzydlatych gości. Ptasi drobiazg zadowoli się nasionami chwastów. Warto zamiast gładkiego jak stół trawnika pozostawić niewielki dziki zakątek, którego nie kosimy i pozwalamy na rozwój roślin zielnych – owocujące łopiany i osty to nie lada gratka dla szczygła.

Gęste krzewy to idealne miejsce dziennego odpoczynku dla wielu ptaków.

M. Maślak