ROŚLINY UPRAWNE I UŻYTKOWE

Człowiek wykorzystuje wiele gatunków roślin – są to tzw. rośliny użytkowe: zboża, rośliny oleiste, włóknodajne, pastewne, przyprawowe, zielarskie i inne. Początkowo ludzie tylko zbierali różne gatunki roślin, co miało swoje dobre i złe strony – pozwalało na większą mobilność, równocześnie ograniczając możliwość zdobycia wystarczającej ilości pożywienia roślinnego. Początki uprawy roślin wiązały się więc bezpośrednio z zakładaniem stałych osad i od tego momentu rozwój cywilizacji znacznie przyspieszył. Udomowienie ro roślin to z pewnością jedno z największych osiągnięć ludzkości.
Ludzie inicjowali uprawę roślin rodzimych w obszarach, w których istniały szczególnie korzystne warunki klimatyczne umożliwiające rozwój rolnictwa. Miejsca te nazywamy ośrodkami udomowienia roślin, a stamtąd z czasem gatunki rozprzestrzeniały się poza granice swoich naturalnych zasięgów. Dlatego wiele z nich jest obecnie uprawiane w wielu regionach świata, często z dala od swojej ojczyzny. Udomawianie (domestykacja) jadalnych roślin użytecznych rozpoczęło się nieco ponad 10 tysięcy lat temu i było procesem długim oraz skomplikowanym, nie zawsze udanym.

Kolekcja roślin uprawnych i użytkowych zaczęła być tworzona w 2017 roku.

W pierwszej kolejności powstały grządki prezentujące kolejność udomawiania roślin użytkowych w granicach obecnej Polski.
Winnych rejonach świata kolejność udamawiania będzie przedstawiała się inaczej, ze względu na inne warunki klimatyczne i pierwotne pochodzenie danej rośliny.

W kolejności chronologicznej ułożone są w nich :

	Nazwa polska: Pszenica zwyczajna Nazwa łacińska: Triticum aestivu Miejsce udomowienia: Żyzny Półksiężyc Czas wprowadzenia w Polsce: neolit (ok.4500 lat p.n.e.)
	Nazwa polska: Proso zwyczajne Nazwa łacińska: Panicum miliaceum Miejsce udomowienia: Azja Czas wprowadzenia w Polsce: neolit (ok.4500 lat p.n.e.)
	Nazwa polska: Jęczmień zwyczajnym Nazwa łacińska: Hordeum vulgare Miejsce udomowienia: Żyzny Półksiężyc Czas wprowadzenia w Polsce: neolit (ok.4500 lat p.n.e.)
	Nazwa polska: Soczewica jadalna Nazwa łacińska: Lens culinaris Miejsce udomowienia: Bliski Wschód Czas wprowadzenia w Polsce: neolit (ok.4500 lat p.n.e.)
	Nazwa polska: Groch zwyczajny Nazwa łacińska: Pisum sativum Miejsce udomowienia: Bliski Wschód Czas wprowadzenia w Polsce: neolit (ok.4500 lat p.n.e.)
	Nazwa polska: Len zwyczajny Nazwa łacińska: Linum usitatissiumum Miejsce udomowienia: Bliski Wschód Czas wprowadzenia w Polsce: epoka brązu
	Nazwa polska: Wyka bób Nazwa łacińska: Vicia faba Miejsce udomowienia: Centralna Azja Czas wprowadzenia w Polsce: epoka brązu
	Nazwa polska: Owies zwyczajny Nazwa łacińska: Avena sativa Miejsce udomowienia: Europa Zachodnia i Środkowa Czas wprowadzenia w Polsce: epoka żelaza
	Nazwa polska: Żyto zwyczajne Nazwa łacińska: Secale cereale Miejsce udomowienia: Azja Mniejsza Czas wprowadzenia w Polsce: epoka żelaza
	Nazwa polska: Gryka zwyczajna Nazwa łacińska: Fagopyrum esculentum Miejsce udomowienia: Azja Czas wprowadzenia w Polsce: epoka żelaza
	Nazwa polska: Marchew zwyczajna Nazwa łacińska: Daucus carota Miejsce udomowienia: Europa i pd.-zach. Azja Czas wprowadzenia w Polsce: średniowiecze (początkow spożywane liście i nasiona), dla korzenia uprawiana od XVIII w.
	Nazwa polska: Cebula zwyczajna Nazwa łacińska: Allium cepa Miejsce udomowienia: Azja Środkowa Czas wprowadzenia w Polsce: średniowiecze
	Nazwa polska: Burak zwyczajny Nazwa łacińska: Beta vulgaris Miejsce udomowienia: Obszary śródziemnomorskie, Bliski Wschód Czas wprowadzenia w Polsce: średniowiecze
	Nazwa polska: Czosnek szczypiorek Nazwa łacińska: Allium schoenoprasum Miejsce udomowienia: Azja Czas wprowadzenia w Polsce: średniowiecze
	Nazwa polska: Czosnek por Nazwa łacińska: Allium porrum Miejsce udomowienia: Azja Mniejsza Czas wprowadzenia w Polsce: XVI w.
	Nazwa polska: Fasola zwykła Nazwa łacińska: Phaseolus vulgaris Miejsce udomowienia: Ameryka Południowa Czas wprowadzenia w Polsce: XVI w.
	Nazwa polska: Psianka ziemniak Nazwa łacińska: Solanum tuberosum Miejsce udomowienia: Ameryka Południowa Czas wprowadzenia w Polsce: XVII w.
	Nazwa polska: Pomidor zwyczajny Nazwa łacińska: Solanum lycopersicum Miejsce udomowienia: Ameryka Południowa Czas wprowadzenia w Polsce: XIX w. ( uprawiany jako roślina ozdobna), do kuchni trafił po I Wojnie Światowej
	Nazwa polska: Pszenżyto zwyczajne Nazwa łacińska: x Triticale rimpaui Miejsce udomowienia: wyhodowany mieszaniec pszenicy i żyta Czas wprowadzenia w Polsce: w 1982 wyhodowano odmianę 'Lasko'

Grządki warzywne i ziołowe powstały w 2019 roku. Przedstawiają różne gatunki i odmiany warzyw i owoców, ziół i przypraw, rodzimych, ale też z innych części świata.